رادیوتراپی

رادیوتراپی

رشد و تقسیم غیرعادی سلول ها می تواند منجر به سرطان شود. برای درمان کنسر، راه های مختلفی وجود دارد. رادیوتراپی از جمله اقدامات درمانی سرطان است که با استفاده از امواج رادیویی پرقدرت انجام می شود. این امواج با تجزیه DNA سلول های سرطانی، روند رشد و تقسیم این سلول ها را مختل می کنند و حتی می توانند باعث نابودی سلول های سرطانی نیز بشوند. امواج پرانرژی مانند اشعه ایکس ، گاما . پرتوهای الکترونی یا با استفاده از میزان انرژی مشخصی جلوی رشد و تقسیم سلول های سرطانی را می گیرند.
در برخی بیماران، رادیوتراپی به تنهایی برای درمان تجویز می شود و گاهی به همراه شیمی درمانی نتیجه بسیار بهتری دارد.

دلایل انجام رادیوتراپی

هدف اصلی از انجام این شیوه درمانی، کوچک شدن سلول های سرطانی و نابودی آن هاست. این در حالی است که احتمال آسیب دیدن سلول های سالم اطراف وجود دارد، البته آسیبی که موقتی است. سلول های سالم و غیر سرطانی این توانایی را دارند که بعد از درمان بهبود یابند. جهت پشیگیری از وارد آمدن آسیب به سایر قسمت های بدن، اشعه رادیویی تنها به ناحیه مورد نظر تابیده خواهد شد.

رادیوتراپی در مراحل مختلف درمان سرطان و به دلایل مختلفی انجام می شود. از جمله:

– تسکین علائم در سرطان هایی که پیشرفت کرده اند و متاستاز داده اند.
– به عنوان درمان اولیه سرطان
– تکمیل سایر اقدامات درمانی سرطان
– کوچک کردن تومور قبل از جراحی
– نابودی سلول های سرطانی باقی مانده بعد از جراحی

انواع رادیوتراپی

رادیوتراپی سه نوع مختلف دارد:

رادیوتراپی خارجی

که در آن پرتو رادیویی با استفاده از یک دستگاه خارجی، به ناحیه مورد نظر تابیده می شود. مدت زمان این درمان تقریبا 30 دقیقه می باشد و می شود این درمان را طی هفته های متعدد و به مدت دوبار در روز انجام داد. این نوع، رایج ترین نوع پرتودرمانی برای درمان سرطان و پیشگیری از متاستاز است.

رادیوتراپی داخلی

که در آن یک ماده رادیواکتیو داخل و یا در نزدیکی بافت سرطانی (به صورت دائم و یا موقت) قرار داده می شود. این نوع رادیوتراپی زمانی استفاده می شود که امواج رادیویی آسیبی به بافت های اطراف وارد نکند.

پرتودرمانی سیستمیک

این نوع همان پرتودرمانی داخلی میباشد که با کمک منبع مایع که داروی رادیواکتیو است، انجام می پذیرد. دارو از طریق داروی خوراکی و یا تزریق وارد بدن شده و به سمت سلول های سرطانی حرکت می کند. در این مدت مابیعات بدن بیمار مثل عرق و ادرار و بزاق اثرات داروی رادیواکتیو را دارند پس اطرافیان باید تمهیدات خاصی را برای جلوگیری از آسیب زایی در نظر بگیرند.

https://www.mskcc.org/zh-hans/cancer-care/patient-education/radiation-therapy-breast-chest-wall

چه عواملی نوع پرتودرمانی را مشخص می کنند؟

این که پزشک شما کدام نوع پرتودرمانی را تجویز می کند، بستگی به عوامل مختلف دارد.

نوع سرطان
محل توده
اندازه توده
فاصله توده تا سلول های سالم
وضعیت عمومی بیمار

کاربرد رادیوتراپی

از پرتودرمانی برای اهداف مختلفی می توان استفاده کرد که در ادامه به آن می پردازیم؛

درمان یا کوچک کردن سرطان در مراحل اولیه
جلوگیری از متاستاز
جلوگیری از عود و بازگشت کنسر
درمان علائم ناشی از پیشرفت سرطان
درمان بیماری های چشمی شدید ناشی از تیروئید
جلوگیری از رشد و کلوئیدی شدن اسکار ها
درمان سرطان پروستات و یا تومورهای حنجره
کوچک تر شدن سلول های سرطانی
درمان تنگی عروق
درمان استخوان سازی هتروتوپیک

آمادگی قبل از رادیوتراپی
قبل ار انجام رادیوتراپی لازم است اقداماتی را انجام دهید.

1- اولین قدم در درمان با رادیوتراپی، اطمینان یافتن از اثربخشی این شیوه درمانی برای بیمار است. میزان دوز دریافتی پرتو و تناوب آن با توجه به مرحله سرطان، از سوی پزشک تعیین خواهد شد.
2- جهت انجام رادیوتراپی، بیمار باید بر روی تخت دراز بکشد. زاویه ای که بیمار دراز می کشد بسیار مهم است.
3- پیش از انجام این شیوه درمانی، انجام سی تی اسکن و اشعه ایکس، جهت تعیین محل دقیق سرطان از سوی پزشک تجویز می شود.
4- بعد از تعیین محل دقیق تومور و سرطان، ناحیه مورد نظر علامت گذاری می شود و بیمار آماده درمان خواهد بود.

روند رادیوتراپی

دوز و نوع رادیوتراپی از سوی پزشک تعیین می شود. معمولا این درمان طی چند جلسه و در طول هفته انجام می شود. در بیشتر موارد، پنج جلسه درمان سرطان در طول هفته برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.
جهت تعیین محل و اندازه تومور و سرطان، پیش از آغاز درمان، تست سی تی اسکن از سوی پزشک تجویز می شود.
در رادیوتراپی داخلی، از دستگاهی در ساطع کردن امواج رادیویی استفاده می شود. فرد بر روی میز دراز می کشد و تکنسین از بیرون دستگاه را هدایت می کند. تکنسین از طریق دروبین، میزان دریافت امواج رادیویی را کنترل می کند.
مدت زمان این نوع رادیوتراپی بسیار کم است، هیچ گونه دردی را به همراه ندارد و بیمار می تواند بعد از جلسه درمان به منزل برگردد.
در رادیوتراپی خارجی، لوله فلزی و یا سیم داخل بدن و بدون جراحی کار گذاشته می شود. این ایمپلنت، ممکن است به مدت چند دقیقه و یا تمام طول زندگی فرد، داخل بدن باقی بماند.

اقدامات و مراقبت های بعد از رادیوتراپی

در طول درمان، بیمار همواره تحت نظر و مراقبت دکتر سرطان سینه و جراح سینه است. بعد از سپری شدن دوره درمان، تست های تصویربرداری از سوی پزشک تجویز می شود تا میزان واکنش نسبت به درمان نیز بررسی شود، تا در صورت لزوم، تغییر در روند درمان الزام شود.

عوارض رادیوتراپی

عوارض این روش درمانی بنا بر دوز و روش، سلامت عمومی بیمار و گرید بیماری دارد که در ادامه این عوارض را برای شما نام می بریم.

– تغییرات پوستی مانند خشکی و خارش پوست، تاول روی پوست
– اسهال
– گوش درد
– خشک شدن دهان
– تهوع
– کاهش میل جنسی
– مشکلات بلع
– احساس درد به هنگام ادرار

اگر این عوامل را مشاهده کردید، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید. گاهی تغییرات هر چند جزئی و کم می تواند عوارض جانبی طولانی مدتی را به همراه داشته باشد.

بیشتر بدانید