سرطان سینه چگونه ایجاد می شود؟
سرطان پستان غالبا با ایجاد یک تومور کوچک آغاز خواهد شد، یک تومور کوچک و محدود که به آن Lump گفته می شود. همین طور سرطان پستان می تواند به شکل رسوبات کلسیم منشا یافته و پس از آن از مسیر کانال هایی که داخل پستان جای دارند، به گره های لنفاوی وارد شده یا به شکلی دیگر از طریق جریان خون به یک یا بیشتر اعضای بدن گسترش یافته و پیش روی خواهد کرد. بسته به انواع سرطان پستان تومور می تواند رشد کرده و در همان محدوده در بافت پستان گسترش یابد. در این صورت، دیواره پستان، غدد یا پوسته آن، می توانند بسته به شرایط آلوده شده و تحت تاثیر قرار بگیرند. لازم به ذکر است که انواع گوناگون سرطان پستان دارای سرعت رشد و پیشروی و گسترش مختلفی هستند. به طور مثال برخی از انواع سرطان پستان دارای سرعت پیشروی بسیار ضعیف بوده و سرایت آن ها به سایر اعضای بدن و حتی پخش شدن در خود بافت پستان، زمان بر خواهد بود. اما در برخی از انواع سرطان پستان، پیشروی بسیار سریع صورت گرفته و حتی متاستاز (سرایت به سایر اندام ها)، ظرف مدت کوتاهی، اتفاق خواهد افتاد. این یکی از عوامل منفی در سرطان های پستان است که باعث می شود مدت درمان به شدت محدود شده و فرصت کافی برای شیمی درمانی و اثربخشی آن یا به هر شکل کند کردن روند بیماری وجود نداشته باشد.
سرطان پستان در توده و بافت پستان ظهور کرده و می تواند هر یک از غدد یا کانال های شیری را درگیر کند. البته در نامگذاری سرطان های پستان، فرقی بین سرطان هایی که غدد یا همان Lobular Carcinoma را درگیر کرده و یا سرطان هایی که کانال های شیری یا Ductal Carcinoma را درگیر می سازند، قائل نیستیم. به هر صورت هر نوع سرطان پستان که به شکلی در بافت پستان آغاز شده باشد، به نام سرطان پستان شناخته شده و از آن جا به هر نقطه از بدن که سرایت کند، همچنان نام سرطان پستان را با خود یدک خواهدکشید. (در صورتی که سرطان پستان به سایر نقاط بدن سرایت کند و سلول های سرطانی گسترش یابند، به آن سرطان متاستاتیک یا سرطان پیشرفته پستان گفته می شود.)
انواع سرطان سینه
سرطان سینه می تواند به اشکال مختلف و در انواع متفاوتی بروز کند اما به طور کلی می توان انواع سرطان پستان را در دو دسته تهاجمی و غیر تهاجمی جای داد. در حالیکه سرطان تهاجمی از داکت ها یا غدد شیره به سایر بافت های مجاور پستان و قسمت های دیگر بدن سرایت می کند ، سرطان غیر تهاجمی سینه رشد آهسته ای دارد و در بافت های مجاور خود منتشر نمی شود. شایع ترین انواع سرطان سینه عبارتند از:
کارسینوم مجرای شیری درجا :
این نوع سرطان که مخفف آن DCIS است یک بیماری غیر تهاجمی است. در این نوع ، سلول های سرطانی محدود به داکت ها یا مجاری شیری می مانند و به سایر بافت های پستان حمله نمی کنند.
کارسینوم لوبولار درجا :
مخفف این نوع سرطان LCIS است و در آن توده های سرطانی تنها در غده های تولید شیر رشد و تکثیر پیدا می کنند. مانند نوع قبلی، در کارسینوم لوبولار درجا ، سلول های سرطانی به بافت های مجاور حمله ور نمی شوند.
کارسینوم تهاجمی مجرای شیری:
این نوع عارضه شایع ترین نوع سرطان سینه است و با مخفف IDC شناخته می شود. این سرطان در داکت های شیری ایجاد می شود و سپس به سرعت به بافت های مجاور خود منتشر می شود. پس از اینکه این سرطان به بافت های خارج از مجاری شیری سرایت پیدا کرد می تواند به بافت ها و بخش های مجاور پستان نیز سرایت کند.
کارسینوم تهاجمی لوبولار:
این نوع سرطان ابتدا در لوبول ها یا غده های تولید شیر ایجاد می شود و سپس به بافت های مجاور سرایت پیدا می کند.
سایر انواع کمتر شایع سرطان سینه عبارتند از:
بیماری پاژه پستان :
این نوع سرطان در داکت های شیری متمرکز در نوک سینه ایجاد می شود و پس از رشد ، پوست و آرئول (هاله اطراف نوک پستان) را نیز درگیر می کند.
تومور فیلود :
این نوع سرطان پستان بسیار نادر است و در بافت های متصل کننده سینه ایجاد می شود. عمده تومورهای ایجاد شده در این ناحیه بیخطر هستند اما برخی دیگر نیز ممکن است سرطانی باشند.
آنژیوسارکوما :
این سرطان در رگ های خونی یا گره های لنفاوی پستان ایجاد می شود.
بسته به نوع سرطان پستان که فرد دچار آن می شود ، روش های درمانی نیز متفاوتند. در ادامه درباره علائم هریک از انواع سرطان سینه صحبت خواهیم کرد.
سرطان سینه التهابی
سرطان سینه التهابی (IBC) یکی از انواع نادر اما تهاجمی است و تنها بین یک الی پنج درصد از کل موارد ابتلا به سرطان سینه به این نوع اختصاص داده می شود. در این بیماری، سلول ها گره های لنفاوی نزدیک بافت پستان را مسدود می کنند. در نتیجه آب میان بافتی در گره ها و مجاری لنفاوی باقی می ماند. به جای ایجاد تومور، سرطان التهابی سینه باعث التهاب سینه، قرمزی و احساس داغی در آن می شود. سینه هایی که دچار این سرطان می شوند ظاهری ضخیم و زمخت شبیه به پوست پرتقال پیدا می کنند.
سرطان سینه التهابی می تواند بسیار تهاجمی باشد و به سرعت پیشرفت کند. برای همین، در صورت مشاهده علائم این سرطان به سرعت باید به پزشک خود مراجعه کنید.
سرطان سینه سه گانه منفی
سرطان سینه سه گانه منفی یکی دیگر از انواع نادر سرطان است که تنها بین 10 الی 20 درصد از افراد مبتلا به سرطان سینه را درگیر می کند. برای اینکه یک سرطان ، سه گانه منفی شناسایی شود باید هر سه ویژگی های زیر را داشته باشد:
فاقد پذیرنده استروژن باشد :
در سلول های سرطانی پذیرنده هایی وجود دارند که هورمون استروژن را به خود جذب می کند. اگر یک تومور پذیرنده استروژن داشته باشد ، می تواند با سرعت بیشتری رشد کند.
فاقد پذیرنده پروژسترون باشد :
پذیرنده های پروژسترون به در صورت قرار داشتن در سطح سلول های سرطانی می توانند هورمون پروژسترون را به خود جذب کنند. این هورمون نیز مانند استروژن ، محرک رشد و تکثیر تومورهای سرطان پستان است.
فاقد پروتئین هرتو (HER2) در سطح خود باشد :
HER2 یک پروتئین است که رشد سرطان سینه را تسریع می کند.
اگر یک تومور همه ویژگی های بالا را داشته باشد ، سرطان سینه سه گانه منفی شناخته می شود. این نوع سرطان سینه با سرعت بیشتری نسبت به سایر انواع سرطان رشد می کند. درمان این نوع سرطان مشکل است زیرا هورمون درمانی برای کنترل رشد تومورها در این نوع سرطان جواب نمی دهد.
سرطان سینه متاستاسیک
سرطان سینه متاستاسیک یک نام دیگر برای استیج چهار سرطان سینه است. این نوع سرطان در صورت عدم رسیدگی سریع ممکن است به سایر بخش های بدن مانند استخوان و ریه ها سرایت کند. در این مرحله پیشرفته سرطان سینه، آنکولوژیست یک برنامه درمانی جامع با هدف کنترل رشد و تکثیر تومورها به سایر بخش های بدن طراحی می کند.
سرطان سینه در مردان
اگر چه سرطان سینه در مردان بسیار نادر است اما به هر حال امکان رخ دادن آن صفر نیست. بنابر اعلام جامعه سرطان آمریکا ، سرطان سینه در مردان 100 برابر نسبت به زنان کمتر رخ می دهد. علاوه بر این، این سرطان در مردان سیاه پوست نسبت به مردان سفید پوست کمتر رخ می دهد. سرطان سینه در مردان به همان اندازه ای که در زنان جدی گرفته می شود باید به آن توجه شود. این سرطان در مردان نیز علائمی مشابه سرطان پستان در زنان ایجاد می کند.
یک پستان طبیعی چگونه است؟
هیچ حالت دقیقی برای تعریف پستان طبیعی وجود ندارد. علت این امر آن است که، آنچه برای یک زن نرمال است، ممکن است برای دیگری عجیب به نظر برسد. ظاهر پستان شما می تواند به واسطه عواملی مانند، فرزند آوری و تغییرات هورمونی، عادت ماهانه، افزایش و کاهش وزن، یا مصرف برخی داروها و حتی افزایش سن تغییر کند. از این رو نباید به واسطه هر تغییری بی دلیل نگران شد. چنانچه فکر می کنید، یکی از علائم مربوط به سرطان پستان (سرطان سینه) را دارید، بهتر است به جای نگران شدن، با پزشک مشورت کنید.
توده موجود در پستان شما به چه علتی ایجاد شده است؟
علل بسیاری برای ایجاد توده در بافت پستان وجود دارد، که سرطان پستان (سرطان سینه) نیز یکی از آن ها است. اکثر توده های ایجاد شده در پستان، به دلیل مشکل هایی نظیر پستان فیروکیستیک و کیست های پستان به وجود می آیند. فیبروکیستیک باعث ایجاد تغییرات غیر سرطانی در پستان می شود، که می تواند موجب به وجود آمدن برآمدگی و درد شود. کیست ها نیز، توده هایی ریز و پر شده از مایعات هستند.
علائم اولیه سرطان پستان
برخی از علائم اولیه و هشدار دهنده سرطان پستان (سرطان سینه) عبارت هستند از:
به وجود آمدن توده در پستان یا زیر بغل
ضخیم شدن پوست یا تورم بخشی از پستان
تحریک یا کمرنگ شدن پوست پستان
قرمز شدن یا پوسته دادن نوک پستان
درد داشتن یا گود شدن نوک پستان
ترشح خون یا هر مایع دیگر به استثنای شیر از نوک پستان
هرگونه تغییر در اندازه یا شکل پستان ها به خصوص به صورت یک طرفه
درد در پستان
خارش یا تحریک پستان
تغییر رنگ پستان
قرمزی یا گود شدن پوست پستان (چیزی مانند پوست مرکبات)
البته نباید فراموش کنید که بسیاری از این وضعیت ها، ممکن است بر اثر مشکلی دیگر به وجود آمده باشد و درصورت مشاهده آن ها برای تشخیص دقیق، فقط و فقط باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم سرطان داکتال
سرطان داکتال که یکی از شایع ترین انواع سرطان پستان (سرطان سینه) است، هیچ علامت خاصی ایجاد نمی کند. به ندرت پیش می آید، که یک زن با این بیماری، توده ای در پستان یا ترشحاتی از نوک آن را مشاهده کند. با این وجود با بهره بردن از روش ماموگرافی می توان این بیماری را به سرعت تشخیص داد.
علائم سرطان لوبولار
سرطان لوبولار یکی دیگر از انواع سرطان پستان (سرطان سینه) است، که شامل بخش عظیمی از بیماران مبتلا به این سرطان می شود. بر خلاف مورد قبل، این بیماری حتی با ماموگرافی هم قابل تشخیص نیست و به دلیل عدم وجود علائم خاص قابل تشخیص نیست. اکثر موارد این نوع سرطان زمانی تشخیص داده می شوند، که پزشک به دلایل دیگری اقدام به انجام بیوپسی پستان می کند.
علائم سرطان پستان (سرطان سینه) التهابی
بر خلاف سایر سرطان های پستان، سرطان التهابی پستان (IBC) به ندرت باعث ایجاد توده های پستان می شود و ممکن است در ماموگرافی نیز رویت نشود. علائم سرطان پستان (سرطان سینه) التهابی شامل موارد زیر است:
پستان قرمز، متورم و حساس به لمس که خارش نیز دارد.
ممکن است سطح پستان ظاهری سوراخ سوراخ، شبیه به پوست پرتقال داشته باشد. (که با نام پستان ی پوست پرتقالی معروف است.)
احساس سنگینی، سوزش یا درد در یک پستان
یکی از پستان ها بزرگتر از دیگری شده باشد و به سادگی بتوان آن را تشخیص داد.
نوک پستان معکوس شده باشد. ( یعنی به سمت داخل فرو رفته باشد.)
توده هایی که در محل اتصال بازو و تنه شخص به وجود آمده باشد.
این نوع از سرطان های پستان، اکثراً باعث به وجود آمدن توده ای مشخص در داخل بافت پستان نمی شوند و نمی توان آن را به وسیله ی خود آزمایی و حتی ماموگرافی به سادگی تشخیص داد. با این وجود به دلیل تغییرات واضح در پوست پستان، در صورت مراجعه به موقع و پس از استفاده از سونوگرافی، در صورت ابتلا به بیماری، پزشک می تواند به سرعت وجود یا عدم وجود بیماری را تایید کند.
علائم سرطان التهابی پستان به سرعت به وجود آمده و گسترده می شوند. در واقع بیماری می تواند به سرعت پیشرفت کند. هرگونه تغییر ناگهانی در بافت یا ظاهر پستان باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود.
برای خانم هایی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، قرمزی، تورم، خارش و درد اغلب علائم عفونت پستان است، که با آنتی بیوتیک قابل درمان می باشد. اگر شما باردار یا شیرده نیستید و این علائم را در خود مشاهده کرده اید، پزشک باید بررسی های لازم در مورد امکان ابتلا به سرطان التهابی پستان را بر روی شما انجام دهد.
علائم سرطان پستان (سرطان سینه) متاستاتیک
علائم سرطان پستان متاستاتیک به بخشی از بدن که سرطان در آن گسترش یافته و مرحله بیماری بستگی دارد. ضمناً برخی اوقات، بیماری متاستاتیک ممکن است علامتی نداشته باشد.
با وجود آنچه گفته شد، برخی از علائم می تواند به شکل زیر باشد:
چنانچه قفسه سینه تحت تاثیر سرطان قرار گرفته باشد، ممکن است در بخش های اطراف پستان، دردهایی را حس کنید و یا شاهد ترشح از نوک پستان باشید.
چنانچه استخوان ها تحت تاثیر سرطان قرار گرفته باشند، علائم می تواند شامل درد، شکستگی، یبوست یا کاهش هوشیاری به دلیل افزایش سطح کلسیم در خون باشد.
اگر تومورها در ریه ایجاد شوند، علائم می توانند شامل تنگی نفس یا مشکل در تنفس، سرفه، درد دیواره پستان یا خستگی شدید باشد.
در صورت رسوخ سلول های سرطانی به کبد، علائم شامل حالت تهوع، خستگی شدید، تورم شکم، تورم پاها و دست ها به دلیل جمع شدن مایعات و زردی یا خارش پوست خواهد بود.
اگر سلول های به وجود آورنده سرطان پستان به مغز یا نخاع گسترش یابند و تومورهایی ایجاد کنند، علائم ممکن است شامل درد، سردرگمی، تحلیل رفتن حافظه، سردرد، تاری دید یا دوبینی، مشکلات تکلم، مشکلات حرکتی یا تشنج باشد.
استیج های مختلف سرطان سینه
سرطان سینه بسته به اندازه تومور و میزان انتشار آن در استیج ها یا مراحل مختلف دسته بندی می شود. سرطان هایی که به بافت های مجاور سینه و بخش های دیگر بدن سرایت پیدا کرده اند در استیج بالاتری نسبت به سرطان های لوکال و توده های کوچک پستانی قرار می گیرند. برای فهمیدن استیج یک سرطان سینه پزشکان باید اطلاعات زیر را داشته باشند:
اینکه سرطان تهاجمی یا غیر تهاجمی است؟
اندازه تومور چقدر است؟
آیا گره های لنفاوی نیز درگیر شده اند؟
و آیا سرطان به بافت های و اعضای مجاور بدن سایت کرده است یا خیر؟
سرطان سینه در پنج اسیتج دسته بندی می شود:
سرطان سینه استیج صفر
استیج صفر همان کارسینوم مجاری شیری درجا یا (DCIS) است. سلول های سرطانی در این نوع سرطان محدود به داکت های شری باقی می مانند و به بافت های مجاور سرایت نمی کنند.
سرطان سینه استیج یک
استیج 1A : تومور اصلی کمتر از دو سانتی متر قطر دارد و گره های لنفاوی درگیر نشده اند.
استیج 1B : در این مرحله سرطان در گره های لنفاوی مجاور مشاهده شده است ولی توموری در بافت پستان مشاهده نشده و یا اندازه آن کمتر از دو سانتی متر است.
سرطان سینه استیج دو
استیج 2A : تومور کمتر از دو سانتی متر است و به یک الی سه گره لنفاوی مجاور خود سرایت کرده است. یا اینکه تومور بین دو الی پنج سانتی متر است ولی به گره های لنفاوی سرایت نکرده است.
استیج 2B : تومور بین دو الی پنج سانتی متر است و به یک الی سه گره لنفاوی سرایت کرده است و یا بزرگ تر از پنج سانتی متر است اما در گره های لنفاوی مشاهده نشده است.
سرطان سینه استیج سه
استیج 3A : سرطان به چهار الی نه گره لنفاوی زیر بغل سرایت کرده است و یا درون گره های لنفاوی پستان رشد پیدا کرده است. اندازه تومور اصلی می تواند متغیر باشد. گاهی نیز تومورها بزرگ تر از پنج سانتی متر هستند و سرطان در یک الی سه گره لنفاوی زیر بغل منتشر شده است.
استیج 3B : تومور به قفسه سینه یا پوست رسیده است و ممکن است بیش از 9 گره لنفاوی را درگیر کرده باشد.
استیج 3C : سرطان در ده گره لنفاوی یا بیشتر منتشر شده است. یا گره های لنفاوی نزدیک استخوان ترقوه یا گره های لنفاوی داخل پستان.
سرطان سینه استیج چهار
در استیج چهار سرطان سینه تومورهای می توانند هر اندازه داشته باشند و سلول های سرطانی آن ها در کل گره های لنفاوی نزدیک و دور و همچین اعضای دیگر بدن منتشر شده اند. پزشک با انجام آزمایشات تشخیصی مانند روش های تصویربرداری و نمونه پستان می تواند نسبت به نوع سرطان سینه و مراحل پیشرفت آن اظهار نظر کند.
روش های تشخیص سرطان پستان
برای درک اینکه آیا علائم ایجاد شده در پستان در نتیجه سرطان هستند یا یک بیماری بیخطر ، پزشک ممکن است طیف وسیعی از معاینات و آزمایشات تشخیصی مختلف از معاینه فیزیکی پستان گرفته تا بیوپسی را انجام دهد. برای تشخیص قطعی سرطان معمولاً چند آزمایش در تکمیل یکدیگر انجام می شود. روش های تشخیص سرطان پستان عبارتند از:
ماموگرافی :
این روش شایع ترین شیوه تصویربرداری و مشاهده تغییرات احتمالی در بافت پستان هاست که با استفاده از پرتوهای ضعیف اشعه ایکس انجام می شود. انجام تصویربرداری ماموگرافی در زنان بالای چهل سال به طور سالیانه ضروری است و می تواند تا حد زیادی از پیشرفت سرطان سینه جلوگیری کند.
سونوگرافی پستان :
سونوگرافی یکی از روش های تشخیصی سرطان سینه است و معمولاً به منظور تفکیک توده های غیرسرطانی مانند کیست ها از توده های سرطانی استفاده می شود.
بیوپسی یا نمونه برداری از بافت پستان:
در صورتی که نتایج حاصل از تصویربرداری از بافت پستان به وسیله ماموگرافی و سونوگرافی نشان دهنده توده های مشکوک به سرطان باشد ، قدم آخر در تشخیص قطعی سرطان سینه، انجام نمونه برداری پستان یا بیوپسی است. در بیوپسی بخشی از توده مشکوک به همراه بافت مجاور آن با استفاده از نیدل برداشته می شود و برای انجام آزمایشات تکمیلی به آزمایشگاه پاتوبیولوژی ارسال می شود.
روش های درمان سرطان سینه
سرطان پستان، بسته به نوع و میزان گستردگی، با روش های مختلفی درمان می شود و به طور معمول، یک روش درمانی به تنهایی برای رفع آن استفاده نمی شود. روش های درمانی این بیماری، به طور کلی به دسته های زیر تقسیم می شوند:
جراحی :
جراحی معمولاً خط مقدم مبارزه با سرطان سینه است که خود انواع مختلفی داشته و حذف بافت سرطانی به واسطه ی جراحی نقطه ی مشترک تمام آن ها است. در جراحی لامپکتومی ، بخشی از بافت سینه و تومور سرطانی برداشته می شود و هدف حفظ بافت اصلی و ظاهر پستان است. این در حالیست که در جراحی ماستکتومی کل بافت پستان برداشته می شود. البته روش های جدیدی نیز به وجود آمده است که تا حد امکان بتوان پوست و نوک پستان را حفظ کرد.
شیمی درمانی :
شیمی درمانی شامل تجویز داروهایی برای تضعیف و از بین بردن سلول های به وجود آورنده سرطان در پستان است. این داروها می توانند به طور خوراکی یا تزریق درون رگ تجویز شوند.
هورمون درمانی :
در این روش، دسترسی سلول های سرطانی به هورمون های مورد نیاز جهت رشد، مسدود می شود.
درمان های بیولوژیکی:
این نوع درمان به سیستم دفاعی بدن کمک می کند، تا به مبارزه با سرطان یا عوارض حاصل از سایر روش های درمانی بپردازد.
رادیو تراپی :
در این نوع از درمان، با استفاده از اشعه های قوی، مانند ایکس ری به تخریب سلول های سرطانی پرداخته می شود.
مانند اکثر سایر بیماری های سرطانی، در درمان سرطان پستان (سرطان سینه) نیز، یک تیم پزشکی، متشکل از تخصص های مختلف، برای ریشه کن کردن این بیماری دست به دست هم می دهند. این تیم می تواند شامل متخصصان آنکولوژی، جراحان عمومی، جراحان پلاستیک و چند متخصص دیگر باشد.
جمع بندی
گرچه شاید نام سرطان بسیار ترسناک باشد، ولی نباید در مواجهه با علائم سرطان پستان، دستپاچه شوید. فراموش نکنید که بسیاری از بیماری ها، علائم مشابه ای با یکدیگر دارند. با این وجود برای رفع هرگونه ابهام و نگرانی، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ تا وضعیت شما را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهد. لازم است به شما یاد آوری کنیم که، مانند تمام بیماری ها، سرطان نیز در ابتدای شکل گیری و پیش از گسترده شدن، درمانی به مراتب ساده تر خواهد داشت.
میکروسمنت چیست